سیستان و بلوچستان یکی از
بخشهای قدیمی و تاریخی ایران است. این بخش که از نظر توسعه و سطح زندگی
نیز جز محرومترین مناطق ایران محسوب میشود دارای دیدنیها و امکان
تاریخی بسیاری است که کمتر مورد توجه واقع شدهاند.
سرزمین باستان
یک
باور قدیمی میگوید سیستان و بلوچستان یازدهمین سرزمینی است که اهورامزدا
آفریده است. این سرزمین باستانی در ادوار مختلف دارای اسامی گوناگون بوده
است: سیوستان، سکستان، سیستن، ماساژت، آریا پلیس، درانگیانا، زرنگ، زرنج،
نیمروز یا نصف النهار، زاول، زابل و دهها نام دیگر.
فوارههای گِلی
گلافشان
یکی از شگفت انگیزترین پدیدههای سیستان و بلوچستان است. سه گلافشان
این منطقه در "دشت کهیر" واقع شده که دوتای آنها به شکل تپه و دیگری به
شکل آتشفشان است.
ناف دریا
مردم
محلی به این نوع پدیده ناف دریا یا بولوبولو میگویند. در هنگام فعالیت گل
افشانها صداهایی شبیه شلیک تفنگ به گوش میرسد. ارتفاع گل افشانهای چابهار
یا گل فشان تنگ، حدودا۲۰ متر و قطر دهانه آن ۱۲ متر است. بعضی گل
افشانها از دامنههای خود نیز گل متصاعد میکنند اما گل افشان تنگ تنها
از دهانه خود این عمل را انجام میدهد.
غار«صداکی» از جاذبه هاي بکر و منحصر بفرد واقع در ارتفاع حدود هزارو۵۰۰ متري رشته کوه بيرک محدوده ی ایرندگان است.
این غار در ۵۵کیلومتری خاش و در بخش ایرندگان،
بالا دست روستای پستاک قرار دارد.
از ويژگي هاي منحصربفرد اين غار، وجود سه چاهک و يک دهنه چشمه آب است که
زمينه حيات را براي جانوراني از قبيل پلنگ ايراني، خفاش دم موشي و انواع
خزندگان از قبيل سوسمارها فراهم ساخته است.
دهنه اين غار دو متر و طول آن ۴۰۰ متر است که داراي دو تالار بزرگ با ظرفيت هر يک به تعداد هزار نفر است.
اين غار داراي ارتفاع ۵ تا ۲۰ متر و همچنين سه دالان به طور تقريبي هر يک بيش از ۱۰۰ متر است که به دليل صعب العبور بودن، جايگاه بسيار مناسبي براي خفاشان و ساير جانداران به شمار مي رود.
همچنین در مورد سنگ نوشته و تصاوير روي سنگ ها و ديواره هاي اين غار باید دانست که طبق بررسي هاي روي سنگ ها و ديواره های اين غار، نوشته هايي حک شده است که تحقيقات روي آنها در حال انجام است.
سقف و کف اين غار داراي آويزه هاي نمکي و قنديل هاي زيبايي است که توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي کند.
غار صداکي به دليل قابليت هاي گردشگري، ديرينه شناسي، باستان شناسي و زمين شناسي و همچنين زيست محيطي، از اهميت خاصي برخوردار است و بايد روي هر يک از اين شاخصه ها مطالعات و بررسي هاي دقيق انجام گيرد.
بخش ایرندگان شهرستان خاش از قابلیت ها و پتانسیل های بسیاری از جمله فرهنگی و تاریخی و گردشگری برخوردارهست که ناشناخته و نیازمند تحقیق و کاوش هستند
___________________________________________________________________________________________
غار گواتامک
این غار در۱۲۰ کیلومتری جنوب شهر خاش و در بخش ایرندگان
و از نظر مختصات جغرافیایی در« ۲۷° ۳۱۰۳۹; ۵۸.۴» شمالی و«۶۱° ۲۰۰۳۹; ۳.۳» شرقی
در ارتفاع ۱۷۱۲ متری واقع شده است.
دهانه ورودی این غار به قطر حدود یک متر است.
پس از ورود به داخل غار، وارد دالانی به عرض ۵/۱
و ارتفاع ۳ متر میشویم که هر چه جلوتر برویم عرض
و ارتفاع بیشتر میشود تا جایی که در اواسط مسیر
ارتفاع به حدود ۱۰ تا ۱۲ متر و عرض ۳۰ تا ۳۵ متر میرسد.
انتهای این غار حدود ۱۰۰ متری به غاری کم عرض ولی طولانی
در دل کوهستان ختم میشود. خلاصه این که جدا از رودخانه ی
زیبای ایرندگان و کوهستان باشکوه «بیرگ»، غار بسیار جالبی است
که ارزش دیدن را دارد.
شهر باستانی ۵هزار ساله
شهر سوخته سیستان و بلوچستان قدمتاش به ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز میگردد.
ساحل صخرهای (دریای بزرگ)
در این ساحل پدیده موج فشان را میتوان دید. در فصل مرداد و مصادف با وزش بادهای موسمی ارتفاع این امواج به ۱۵ متر میرسد.
روستای تیس
روستای
تیس با قدمتی حداقل ۲۳۰۰ ساله در دوران هخامنشیان از بندرهای مهم ایران
در دریای مکران بود. این روستا در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و
درناحیهای کوهپایهای در شمال غربی چابهار واقع شده است. عکس از قبرستان
جنها.
قبرستان جنها
در
روستا تیس مقبرههای جنانی گچ که به باور محلی ها محل سکونت جنها بوده و
"پیل بند" و "غارهایبان مسیتی" و نقاشیهای عجیب و غریب آن، دیدنی است.
چاه باستانی "تیس کوپان" و گورهای مرموز "تپه نهادی" هم از دیگر جاذبههای
گردشگری این منطقه است.
غارهای سه گانه
در
دامنه کوه شهبازبند، حدود ۲۵ متر بالاتر از سطح زمین، دو غار مصنوعی و یک
غار طبیعی در کنار هم قرار دارند که این سه غار را مردم بومی "بان مسیتی"
میگویند. در زبان بلوچی، "بان" مرد صالح و خداپرست و تارک دنیا و
"مسیتی" معبد و پرستشگاه خوانده میشود. روی دیوارهای سه طرف گنبد، با
جوهر قرمز و بنفش، خطوط و علاماتی نقش بسته که بیشتر به خط "گجراتی" و
خطوط هندی شباهت دارد.
چابهار
چابهار آب و هوایی بهاری و گرم دارد. حتی در فصل زمستان نیز کشت انواع محصولات کشاورزی ممکن است.
شهر نیشکر
قصرقند
در زمان گذشته به گنداوگ معروف بود و به مرور زمان به گنجآور تغییر نام
داد. در زمان هجوم پرتغالیها، کشت نیشکر رواج یافت. از آنجایی که نیشکر
ماده اولیه تولید شکر بوده نام گنجآور به قصرقند تبدیل شده است.
بناهای تاریخی
قصرقند
یکی از قدیمیترین شهرهای استان سیستان و بلوچستان است. این منطقه به
دلیل قرار گرفتن در کنار رودخانه کاجو کیاکور و نیز وجود چندین قنات پر آب و
نیز خاک مناسب، بسیار مستعد برای کشاورزی بود. به لحاظ تجارت و بازرگانی
محصولات عمده قصر قند همچون نیشکر و نوعی قند قرمز، چرم و پوست به مراکز
بزرگ آن روزگار همچون بابل و بینالنهرین صادر میشد. عکس: بقایای قلعه
قصر قند - دوره صفوی
قلعه سب
در
روستای سب شهرستان سوران قلعهای قرار دارد که از جاذبههای دیدنی استان
سیستان و بلوچستان محسوب میشود. این قلعه خشتی و گلی مرتفعترین قلعه خشتی
ایران است.
گاندو، تمساحهای پوزه کوتاه ایران
گاندو
نامی است محلی برای تمساح مردابی یا تمساح پوزه کوتاه ایرانی. طبق آخرین
سرشماریها در بهار سال ۱۳۹۱ در منطقه حفاظت شده گاندو (باهوکلات) تعداد
تمساح پوزه کوتاه ایرانی به ۲۸۶ عدد رسیده است. هر جفت تمساح پوزه کوتاه
در فصل جفت گیری ۱۵ تا ۲۰ عدد تخم میگذارد که در صورتی که شرایط مهیا
باشد دست کم نصف این تعداد قادر به رشد و نمو هستند.
ساختمان قلعه
قلعه
سب از ۱۰ اتاق کوچک و بزرگ تشکیل شده که در اطراف حیاط مرکزی جای
گرفتهاند و برای دسترسی به فضاهای حاکم نشین و تابستانی، راه پلهایی
مخفی، کم عرض، با شیب زیاد وجود دارد. قلعه سب بعد از زمان صفویه به ویژه
در عصر افشاریه محل سکونت حاکمان بود.
رودخانههای فصلی
رود خانه کاجو در زمان بارندگی. چندین رودخانه فصلی در سیستان و بلوچستان جاری است.
هامون
دریاچه
هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه است.
این دریاچه از سه دریاچه کوچک تشکیل شدهاست که در زمان وفور آب به هم متصل
میشوند و دریاچه هامون را که تشکیل میدهند.
موجسواری در سواحل چابهار
در
سال ۱۳۹۱ یک دختر ۲۶ ساله موج سوار ایرلندی در سواحل چابهار در استان
سیستان و بلوچستان موج سواری کرد. وی از این سفر مجموعه عکسهایی را منتشر
کرده است. این منطقه میتواند برای موجسواری و غواصی مورد توجه گردشگران
قرار گیرد.